Dünyada ilk ekonomik kriz lale yüzünden çıktı

15'inci yüzyılın ortalarında Osmanlı topraklarından alınarak Hollanda'ya götürülen lale soğanları, ülkenin ekonomik gündemini değiştirdi.

Osmanlı topraklarından getirilen lale soğanları, bir süre sonra Hollanda'da o kadar çok değer gördü ki tüccarlar bir lale soğanı için servet değerinde para yatırmaya başladı.

LALE SOĞANI OLANLAR STATÜ SAHİBİYDİ

Lale soğanı olan biri aynı zamanda statü sahibi olarak kabul görüyordu.

İLK BORSA LALELER İÇİN KURULDU

Evlerini, arazilerini lale soğanı almak için elden çıkartanların bulunduğu bu dönemde; lale soğanının değerinin açık artırmada belirlenmesi adeti yerleşti. Bu takas dünyanın aynı zamanda ilk borsası olma özelliği taşıdı.

BU ÇILGINLIĞA BİR SON VERİLMESİ GEREKİYORDU

Lale çılgınlığını kontrol altına almak için laleyi konu alan vadeli iş sözleşmelerinin açığa satışını yasakladı. Bu sebeple ürüne daha düşük oranda ödeme yapılan resmi pazarlar doğdu.

BİR SABAH LALE SOĞANLARININ DEĞERİ SIFIRA DÜŞTÜ

Hollandalı tüccarlar, bir sabah ve hiç hazırlıklı değillerken, ellerindeki lale soğanlarının para etmediği bir sabaha uyandılar. Takvimler 1637'yi gösteriyordu. Bu çılgınlık almış başını öyle büyümüştü ki değerler zinciri bu yüke daha fazla dayanamadı ve açık artırmada değerinin altında alıcı bulan lalelerin sahipleri hüsran yaşamak zorunda kaldı.


MALİ KRİZE DEVLET DE BİR ŞEY YAPAMADI

Yatırımcılar devletten yardım istediler ancak sözleşmelerinin yüzde 10'u kadarlık bir destek bulabildiler. Bu da onlar için çok yetersiz bir karşılık olmuştu. Dünün zenginleri artık beş parasız kalmıştı. Bu ani çöküş, beraberinde dengeleri alt üst ederek, büyük bir mali krize neden oldu.

DÜNYADAKİ EKONOMİK KRİZLER

Dünya Ekonomik Bunalımı veya Büyük Buhran / 1929

Wall Street iflası / 1929

ABD Kredi ve Tasarruf Mevduatı Krizi / 1986-1989

İsveç Ekonomik Krizi / 1990-1994

1997 Asya Ekonomik Krizi / 1997-1999

Rusya Ekonomik Krizi / 1998

Arjantin Ekonomik Krizi / 1999-2002

Britanya Northern Rock Kurtarma Paketi / 2007

ABD Mortgage Krizi / 2007